Δεν ξέρω πόσοι από τους νεώτερους Δωδεκανησίους γνωρίζουν κάποια πράγματα για τον Κασιώτη Ν. Γ. Μαυρή, που γεννήθηκε στο Ζαγαζίκ της Αιγύπτου το 1899 και έσβησε στις 3 Νοεμβρίου του 1978.
Αφού άσκησε αρχικά το επάγγελμα του παθολόγου γιατρού (1923), δυο χρόνια μετά ειδικεύεται στο Παρίσι στην Οφθαλμολογία (1925), και παράλληλα παρακολουθεί μαθήματα Φιλολογίας και Νομικής στη Σορβόνη και το Κάϊρο.
Με την επιστροφή του στην Αίγυπτο από την Αθήνα, φέροντας στην ψυχή του τις αγνές παραδόσεις του νησιώτη, όλη την υπόλοιπη ζωή του, θα την αφιερώσει στους αγώνες του για την ελευθερία, την αγάπη του προς την μικρή πατρίδα του Κάσο, και τον έρωτα που είχε στην επιστήμη και ιδιαίτερα στη βιβλιογραφία.
Ιδού μερικοί σταθμοί από τη ζωή του:
Το 1911, με την ορμητικότητα του χαρακτήρα του και τον άδολο πατριωτισμό του θα κυκλοφορήσει το σιβυλλικό εκείνο υπόμνημα για την τύχη των «Εν Αιγύπτω Ελληνικών Κοινοτήτων».
Το 1928, μαζί με άλλους συμπατριώτες του θα ιδρύσουν τον «Σύλλογο των Εν Ελλάδι Κασίων» στην Αθήνα.
Το 1935, παντρεύεται την κόρη του κασιώτη εφοπλιστή Νικολάου, Ιουλία, με την οποία θα αποκτήσουν δυο αγόρια και δυο κορίτσια.
Το 1936, εξασκώντας το επάγγελμα του οφθαλμιάτρου και ενώ ήταν πρόεδρος του «Κεντρικού Δωδεκανησιακού Συλλόγου Αθηνών» αλλά και πρόεδρος της «Δωδεκανησιακής Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας», θα εγκαινιάζει τη συνεργασία με τις Ελληνικές Εγκυκλοπαίδειες Δρανδάκη και Ελευθερουδάκη για θέματα που αφορούσαν τα Δωδεκάνησα, τον Πνευματισμό, τη Βιβλιολογία και Βιβλιογραφία.
Το 1944, ιδρύει την «Κεντρική Επιτροπή των Δωδεκανησίων Αιγύπτου».
Από την Αθήνα ο Μαυρής θα βρεθεί για λίγο στο Παρίσι και με την κήρυξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην Αμερική, όπου γνωρίζεται με τον διάσημο καρκινολόγο, αείμνηστο Γ. Παπανικολάου (ΠΑΠ). Θα διδάξει σε Πανεπιστήμια των ΗΠΑ, και θα ιδρύσει το «Εθνικό Δωδεκανησιακό Συμβούλιο» (1944).
Το 1948, όταν αποδόθηκαν τα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα, με την έγκριση όλων των κομμάτων διορίζεται πρώτος «Πολιτικός Γενικός Διοικητής Δωδεκανήσου».
Κατά την περίοδο της Διοικήσεως της Δωδεκανήσου από το Ν. Γ. Μαυρή, θα λυθούν πολλά προβλήματα που απασχολούν όλα τα νησιά. Και με δική του δαπάνη ιδρύεται το Ιστορικό Αρχείο, η Βιβλιοθήκη της Κάσου, όπου και θα δωρίσει πολλά από τα βιβλία του ενώ θα φροντίσει να ιδρυθεί το Γυμνάσιο του νησιού.
Ο Ν. Γ. Μαυρής εκτός από ακαταπόνητος αγωνιστής θα αποδειχθεί και λάτρης της Λαογραφίας στο διάστημα που τα Δωδεκάνησα ήταν σκλαβωμένα. Η αγάπη του θα τον οδηγήσει να στραφεί και προς τη Λαογραφία, όχι μόνο της Κάσου, αλλά γενικότερα ολόκληρης της Δωδεκανήσου. Πιστεύοντας ότι έτσι μόνο θα θωρακιστεί το δύσκολο έργο του αγώνα για την ενσωμάτωση. Μνημειώδες είναι το έργο του «Ελληνική Βιβλιογραφία (1864-1900)» και «Δωδεκανησιακή Βιβλιογραφία» (1965 τ. Α΄ και 1974 τ. Β΄), το οποίο τον ανέδειξε κορυφαίο βιβλιογράφο και θεωρητικό. Μικρή αναγνώριση της προσπάθειας του και των κόπων του, ήταν η διπλή βράβευσή του από την Ακαδημία Αθηνών (1957).
Ωστόσο, στους νεώτερους δεν είναι γνωστά όλα τα έργα του. Ένα ογκώδες αρχείο το οποίο δεν περιορίζεται μονάχα στα Δωδεκανησιακά θέματα, αλλά και σε θέματα που αφορούν τον Ελληνισμό της Αιγύπτου, καθώς και πρόσωπα της Επιστήμης και της Δημόσιας ζωής κ.α.π., και που το 1997 ξεκίνησε η καταγραφή του από την Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, όταν δωρήθηκε από το γιο του Μιχάλη Μαυρή, το 1987, και που μπορείτε να το μελετήσετε στην ιστοσελίδα, «The American School of Classical Studies at Athens»:
http://www.ascsa.edu.gr/index.php/archives/mavris-finding-aid
http://www.ascsa.edu.gr/index.php/archives/mavris-finding-aid-part-eight
Μιχάλης Κ. Σκουλιός
♦ Το σύνολο του περιεχομένου και των υπηρεσιών του site διατίθεται στους επισκέπτες αυστηρά για προσωπική χρήση. Απαγορεύεται η χρήση ή επανεκπομπή του, σε οποιοδήποτε μέσο, μετά ή άνευ επεξεργασίας, χωρίς γραπτή άδεια του εκδότη.
Η νέα "Φωνή της Κάσου" 