Γράφει ο Μιχάλης Κ. Σκουλιός*
Ο Μιχάλης, Μανώλης και Νικόλας Η. Κουλουκουντής
Ο Μανώλης Κουλουκουντής, τέταρτος γιος του Ηλία Κουλουκουντή, γεννήθηκε στην Κάσο το 1898, την ημέρα που ο πατέρας του, παραδοσιακός καραβοκύρης και πλοιοκτήτης πουλούσε το ιστιοφόρο του «Αναστασία» για να αγοράσει το ατμοκίνητο «Αλέξιος Γάγκος».
Σε ηλικία 22 ετών και έχοντας εφόδιο τη ναυτική οικογενειακή εμπειρία του, πηγαίνει πρώτη φορά στο Λονδίνο για να εργαστεί αρχικά στη «Wm Mc Allumand Co» και έπειτα στο τμήμα πωλήσεων και αγορών της «Eastern Shipping Agents».
Στο Λονδίνο συγκατοικώντας με το νεαρό τότε συμπατριώτη και φίλο του, Μηνά Ρεθύμνη, που ήταν πια καπετάνιος, θα ιδρύσουν την ελληνική ναυτιλιακή εταιρία με παγκόσμιο κύρος, τη «Rethimnis Kulukundis Ltd.».
Το 1929, ο Μανώλης Κουλουκουντής παντρεύεται στο Παρίσι την κασιώτισσα Καλλιόπη Χατζηλία με την οποία θα αποκτήσει τρεις γιους. Τον Ηλία που πέθανε το 1937, το Μιχάλη και το Γιώργο.
Το 1937, όταν θα ξεσπάσει η μεγάλη οικονομική κρίση, σχεδόν όλες οι ελληνικές εφοπλιστικές εταιρείες ήταν χρεοκοπημένες, ενώ τα πλοία τους ήταν αραγμένα σε διάφορα λιμάνια και όλοι οι ναυτικοί ήταν άνεργοι. Ο Μανώλης Κουλουκουντής με μεγάλη προσπάθεια, πετυχαίνει τη σύναψη μιας συμφωνίας με τους Ελβετούς και ανανεώνοντας το στόλο της εταιρείας του, χρονοναυλώνει τα πλοία της στην ελβετική κυβέρνηση.
Δυο χρόνια αργότερα, όταν θα ξεσπάσει ο Β´ Παγκόσμιος Πόλεμος, η «R & K Ltd.» έχει 37 φορτηγά σκάφη, το 10% με ελληνική σημαία, και επιπλέον άλλα 60 εμπορικά σκάφη με αγγλική και καναδική, που διαχειρίζεται η «Countiew Ship Management», μια εταιρία που ίδρυσε ο ίδιος στην Αγγλία. Τα 60 αυτά σκάφη με αγγλική σημαία ναυλώνονται από τη βρετανική κυβέρνηση.
Το 1940 ο Μανώλης Η. Κουλουκουντής, εγκαθίσταται πια με την οικογένειά του μόνιμα στη Νέα Υόρκη. Και, το 1944, υπό την ιδιότητά του ως πρόεδρος της Ενώσεως Ελλήνων Εφοπλιστών της Νέας Υόρκης, προτείνει στην τότε εξόριστη ελληνική κυβέρνηση του Καΐρου, να ζητήσει από την αμερικανική κυβέρνηση να παραχωρηθούν πλοία της σε έλληνες εφοπλιστές. Η πρόταση έγινε δεκτή από τους Αμερικανούς, κι έτσι ο Μανώλης Η. Κουλουκουντής, μαζί με τον Κώστα Λαιμό και το Νικόλα Ρεθύμνη παραλαμβάνουν τα πρώτα 15 πλοία «Liberty».
Φωτογραφία από ναυπηγεία της Καλιφόρνιας, όπου κάθε έντεκα μέρες καθελκύονταν δέκα τέτοια σκάφη, σπάζοντας το προηγούμενο ρεκόρ του ιδίου ναυπηγείου, ένα λίμπερτι κάθε 36 ώρες. Φωτ. εφ. «Η Καθημερινή-7 Ημέρες» 5-5-1996. Άρθρο του Αν. Ι. Τζαμτζή πλοιάρχου Ε.Ν. «Πώς γεννήθηκαν τα λίμπερτι».
Μετά το τέλος του Β´ Παγκόσμιου Πολέμου, η ελληνική εμπορική ναυτιλία είχε λίγα πλοία. Ωστόσο, δεν υπήρχαν κεφάλαια για να ναυπηγηθούν νέα ή να αγοραστούν παλιά. Ο Μανώλης Η. Κουλουκουντής ξεκινά έναν προσωπικό αγώνα, γιατί όλοι σχεδόν οι άλλοι έλληνες εφοπλιστές δεν συμφωνούσαν με την άποψή του. Καταφέρνει να πείσει τον τότε πρωθυπουργό Σοφοκλή Βενιζέλο, να ζητήσει από τους Αμερικανούς να δοθούν «Liberty» σε έλληνες. Έτσι, υποβάλλεται αίτηση για αγορά 100 σκαφών. Τις διαπραγματεύσεις με τους Αμερικανούς που κράτησαν ένα δίμηνο, διεκπεραίωσε προσωπικά μόνος του ο Μανώλης Κουλουκουντής. Όταν όμως τέλειωσε η συμφωνία, άρχισε ένα νέος αγώνας, για να πειστούν οι συνάδελφοί του Έλληνες εφοπλιστές, που ήταν δύσπιστοι γι’ αυτά τα σκάφη. Πίστευαν ότι τα «Liberties», ήταν πλοία ανασφαλή αφού κατασκευάζονταν πρόχειρα. Τελικά πείστηκαν. Αυτά τα εκατό πλοία, όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων, αποτέλεσαν την αρχή της δημιουργίας του μεγάλου θαύματος στην μετέπειτα ελληνική εμπορική ναυτιλία.
Φωτ.: εφ. Καθημερινή -7 Ημέρες»
Αναμνηστική φωτογραφία από την παραλαβή των 100 λίμπερτι που παραχώρησαν οι ΗΠΑ σε έλληνες εφοπλιστές με ιδιαίτερες συμφέρουσες όρους αγοράς για τους δεύτερους. Εικονίζονται ο Υπ. Εμπ. Ναυτιλίας Ν. Αβραάμ (1), ο πλοίαρχος Λ.Σ. Β. Σκαπέρτης (2), οι εφοπλιστές Μ. Κουλουκουντής (3), Δ. Κωττάκης (4) και Α. Παπαδάκης (5).
Ο Μανώλης Η. Κουλουκουντής, ο πρύτανης της ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας, όπως χαρακτηρίστηκε από τους συναδέλφους του, και όχι μόνο, ήταν ο άνθρωπος που προέβλεπε τις ναυτιλιακές κρίσεις. Παρ’ όλα αυτά, στη μεγάλη κρίση του 1981-1987 έχασε πολλά χρήματα, λόγω της πτώσεως των ναύλων και των αξιών των πλοίων της εταιρίας του, της «London Overseas Freighters». Το μεγάλο σφάλμα του, όπως έλεγε ο ίδιος, ήταν ότι, προσπάθησε να σώσει αυτή την εταιρία, ενώ θα μπορούσε, έγκαιρα να τη διαλύσει πουλώντας τα πλοία της, και να σώσει στο τέλος κάποια χρήματα για τους μετόχους της.
Ο Μανώλης Η. Κουλουκουντής, τα δύσκολα χρόνια της ιταλοκρατούμενης Δωδεκανήσου, όταν κλήθηκε να βοηθήσει τον αγώνα των Δωδεκανησίων της Αμερικής, μαζί με τον αδελφό του και τον Αντώνη Παπαδάκη, έγιναν μόνιμα μέλη της εκτελεστικής επιτροπής του «Εθνικού Δωδεκανησιακού Συμβουλίου», και ενίσχυσαν ηθικά και οικονομικά την οργάνωση.
Για τους Κασιώτες της παροικίας της Νέας Υόρκης, ήταν ο αγαπημένος τους «γέρος». Σ’ αυτόν προσέφευγαν να τους συμβουλεύει με τη βαθιά γνώση και σοφία του στα διάφορα ζητήματα που κατά καιρούς απασχολούσαν το συλλογικό τους όργανο, την «Κασιακή Αδελφότητα Αμερικής». Μάλιστα τον Οκτώβριο του 1977 και για ένα εξάμηνο, διατέλεσε πρόεδρος της Αδελφότητας, προκειμένου να γίνει μετονομασία του οργάνου και αλλαγή του καταστατικού λειτουργίας του. Και όταν πια αγοράστηκε το κτίριό τους, η οικογένεια του Μανώλη Κουλουκουντή πρόσφερε 32.000 δολάρια, ζητώντας να μην κοινοποιηθεί η προσφορά τους, παρά να αναφερθεί αόριστα ότι τα χρήματα τα δώρισαν «οι υπόλοιποι κασιώτες εφοπλιστές…». Η Αδελφότητα του απένειμε για τις υπηρεσίες του τον τίτλο του επιτίμου Προέδρου της.
Ο Μανώλης Κουλουκουντής, μια φυσιογνωμία με διεθνή ακτινοβολία, συχνά έλεγε πως «Οι έλληνες εφοπλιστές ξέρουν να διαχειρίζονται τα πλοία τους, αλλά δεν ξέρουν να διαχειρίζονται χρήματα…», επίσης συμβούλευε τους συναδέλφους του εφοπλιστές τονίζοντάς τους πως «στη ζωή πρέπει να είσαι ταπεινός».
Το Μανώλη Η. Κουλουκουντή, λίγοι γνώριζαν ως διανοούμενο. Κατά καιρούς ήταν συνεργάτης της εφ. «Ναυτικά Χρονικά», επίσης θαλασσινός ζωγράφος και συγγραφέας δύο βιβλίων, του: «Ships loved and painted», έκδοσης: Α. Krikos publication London 1977, και του «Voyages on myfather’s ships and others», έκδοση: Ναυτικά Χρονικά 1986.
Το 1988, πέθανε στη Νέα Υόρκη σε ηλικία 90 ετών.
· Πηγές:
1. Μιχάλης Κ. Σκουλιός: «Κασιώτες στην Αμερική και τον Καναδά (1899-2004)», έκδοση: Δήμος Κασίων, Χορηγός: «ΕΘΝΙΚΗ, η Πρώτη Ασφαλιστική».
2. Εφ. «Ναυτικά Χρονικά»– Αφιέρωμα στη μνήμη του Πρύτανη της Ελλ. Ναυτιλίας.
♦ Το σύνολο του περιεχομένου και των υπηρεσιών του site διατίθεται στους επισκέπτες αυστηρά για προσωπική χρήση. Απαγορεύεται η χρήση ή επανεκπομπή του, σε οποιοδήποτε μέσο, μετά ή άνευ επεξεργασίας, χωρίς γραπτή άδεια του εκδότη.
Η νέα "Φωνή της Κάσου" 